Σάββατο 17 Μαρτίου 2018

Παραμυθένιες βόλτες με την Πάττυ Παπαδήμου


 Η μικρή πολύχρωμη γιαγιά μου
Συγγραφέας: Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου
Εικονογράφηση: Ελίζα Βαβούρη
Εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη
Παρουσίαση Πάττυ Παπαδήμου


Στις παραμυθένιες βόλτες συναντούμε μια μικρή πολύχρωμη γιαγιά. Είναι «Η μικρή πολύχρωμη γιαγιά μου» της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου από τις εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη*. 

Πάττυ Παπαδήμου
Είναι κοινή παραδοχή ότι ο ρόλος της γιαγιάς στα παιδικά αναγνώσματα είναι σχεδόν αναγκαίος  και μάλιστα χρησιμότατος. Μια τυπική ανάγνωση της θεματολογίας της παιδικής λογοτεχνίας αποδεικνύει και επιβεβαιώνει ότι το πρόσημο στο πορτρέτο της Ελληνίδας γιαγιάς είναι πάντοτε θετικό. Επίσης επιβεβαιώνεται η σπουδαιότητα του ρόλου της γιαγιάς στο συναισθηματικό κυρίως τομέα που αφορά την οργάνωση και τη λειτουργία της οικογένειας. Στη δική μας ιστορία η γιαγιά είναι πολύχρωμη γιατί το όνομά της είναι πολύχρωμο. Την λένε Ίριδα δηλαδή «ουράνιο τόξο»! Είναι μικρή γιατί είναι μικροκαμωμένη και της αρέσουν τα παιχνίδια όπως όλα τα παιδιά. Η εγγονή της λατρεύει να παίζει με τη μικρή πολύχρωμη γιαγιά της, γιατί, όπως λέει, όταν μπαίνει στο σπίτι τους, τότε ο τόπος πλημμυρίζει χρώματα και όταν βρίσκονται οι δυο τους στο σπίτι έχουν πάντα καλοκαίρι, ακόμα κι αν έξω βρέχει και χιονίζει. 

…Τη λέω και «καλοκαιριάτικη» πολλές φορές γιατί όταν είμαστε μαζί έχουμε στο σπίτι καλοκαίρι…Ένα από τα αγαπημένα μας παιχνίδια είναι το κρυφτό…Πώς μ΄ αρέσει όταν γελάει η γιαγιά! Πώς μ αρέσει όταν παίζουμε!
 
Ψυχολόγοι αναφέρουν ότι τα παιδιά έχουν ανάγκη τις γιαγιάδες και τους παππούδες σχεδόν όσο και τους γονείς τους. Ο ρόλος τους βέβαια είναι διαφορετικός από το ρόλο των γονιών. Η γιαγιά συνήθως προσφέρει περισσότερο αποδοχή, υποστήριξη, κατανόηση και λιγότερο πειθαρχία στα παιδιά. Η γιαγιά, που αν και μεγάλη στα χρόνια, είναι «μικρή», σαν παιδί, γιατί ξέρει να εισχωρεί κρυφά στον μικρόκοσμο του παιδιού, να χορεύει, να παίζει θέατρο, να μεταμφιέζεται… Έτσι η σχέση της με τα εγγόνια τείνει να είναι πιο χαλαρή και γενναιόδωρη. Αυτήν ακριβώς τη σχέση συναντούμε στη γιαγιά Ίριδα με την εγγονή της, που η αγάπη της πιο «ελεύθερη» και λιγότερο «πιεστική» λειτουργεί ως μοχλός σταθερότητας, ηρεμίας και ισορροπίας στην ανατροφή της.Με τον τρόπο αυτό η συγγραφέας ανατρέπει τις χαρακτηριστικές στερεοτυπικές αντιλήψεις και τις χαρακτηριστικές επιβαλλόμενες συμπεριφορές στις αντιλήψεις περί του ρόλου της τρίτης ηλικίας. Έτσι η μικρή πολύχρωμη γιαγιά είναι έτοιμη να παίξει κυνηγητό γύρω από το τραπέζι, και κουτσό στο μεγάλο δωμάτιο… 


 Όμως, είναι και η γιαγιά που σκεπάζει την εγγονή της καλά, μην κρυώσει, αν και αυτή ζεσταίνεται, είναι η γιαγιά που διαβάζει και λέει παραμύθια μέχρι να κοιμηθεί η εγγονούλα της, είναι το υπέροχο ιδανικό χαρμάνι της σύγχρονης και της παραδοσιακής Ελληνίδας γιαγιάς με τη μοναδική γεύση της απέραντης αγάπης. Έτσι δε διστάζει να συναινέσει στην επιθυμία της εγγονής της να φωνάξουν στο σπίτι όλη την τάξη για να κάνουν χειροτεχνίες και κολάζ, να κόψουν με ψαλιδάκια, να μπογιατίσουν με νερομπογιές, κραγιόνια και μαρκαδόρους. 

Κάπως έτσι είναι η γιαγιά Ίριδα που κάθεται να τη χτενίσει η εγγονή της, ήμάλλον να την ξεχτενίσει, παίζει τελίτσες, ντόμινο, κούκλες και έχει κινητό. Και βεβαίως ας μην ξεχνάμε ότι οι γιαγιάδες για το εγγόνια είναι οι καλύτεροι δάσκαλοι, γιατί τα παιδιά περνώντας τον ελεύθερο χρόνο μαζί τους αποκτούν νέες δεξιότητες, χόμπι, δραστηριότητες και ιδέες. Ταυτόχρονα όμως συζητούν και μαθαίνουν για τις ρίζες τους, την ιστορία τους. Ο χρόνος που περνά η ηρωίδα με τη γιαγιά της είναι πολύτιμος αφού αποκομίζει την επίγνωση από πού είναι και από προέρχεται.
…Η γιαγιά έχει ξετρυπώσει από κάποιο συρτάρι ένα λεύκωμα με φωτογραφίες παλιές. Δεν έχουν χρώματα, είναι ασπρόμαυρες και μερικές δείχνουν εκείνη όταν ήταν μωρό και τη γιαγιά τη δική της…

Στην απεικόνιση της πολύχρωμης γιαγιάς από την Ελίζα Βαβούρη συνυπάρχει η ισορροπία του μοντέρνου και του κλασικού ακριβώς όπως αποτυπώνεται και στο κείμενο, πετυχαίνοντας έτσι το πορτρέτο της σύγχρονης Ελληνίδας γιαγιάς. Έτσι αναπαριστά τη γιαγιά καβάλα στο ποδήλατο, μεταμφιεσμένη βασίλισσα με στέμμα, βαμμένα μαλλιά αλλά και με τα κλασικά γυαλάκια μιας γιαγιάς. 

Ένα όμορφο βιβλίο που προτείνουμε για διάβασμα παρέα με τα παιδιά και τα εγγόνια σας γιατί σε αυτήν την ιστορία πίσω από το χιούμορ, τις σκανταλιές, τις παρεκτροπές επιβεβαιώνεται η θεμελιώδης αξία και συνθήκη στη σχέση γιαγιάς και εγγονιών: η τεράστια, πελώρια δίχως όρια αγάπη! Εκεί που η γιαγιά γίνεται παιδί αλλά και εκεί που επιβεβαιώνεται το ρητό « Του παιδιού μου το παιδί δυο φορές παιδί μου» που λέει ο λαός και καμιά λογοτεχνία, ελληνική ή ξένη, δεν το διαψεύδει. 

 *Μέρος των εσόδων του βιβλίου διατίθεται στην Κιβωτό του Κόσμου    


Δημοσιεύτηκε στο ηλ. περιοδικό:
Ο Μαγικός Κόσμος του παιδικού βιβλίου: Παραμυθένιες βόλτες